Katedra Filologii Romańskiej Uniwersytetu Łódzkiego

Ogólne informacje

Dzieje romanistyki łódzkiej rozpoczynają się 1-go października 1945 roku. Wtedy to dotychczasowy wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego Bolesław Kielski otrzymał nominację na stanowisko profesora języka i literatury francuskiej w utworzonym właśnie Studium Języka i Literatury Francuskiej. Pierwszymi współpracownikami profesora Kielskiego byli: dr Stanisława Lazarowa i Adam Kotula. Siedziba Studium mieściła się na ul. Lindleya 3.

W roku akademickim 1945/46 grupa 14 studentów rozpoczęła studia. W 1950 roku 12 osób otrzymało tytuł magistra filologii romańskiej. Pierwszą magistrantką była Jadwiga Kowalska (z domu Boleska), która potem pracowała w reaktywowanej Katedrze Filologii Romańskiej w latach 1971 – 83.

Lata akademickie od 1946/47 do 48/49 były okresem intensywnego rozwoju Studium. Powiększyło się grono wykładowców. Doc. Lidia Łopatyńska prowadziła zajęcia z historii literatury, M. Gustin pełnił obowiązki lektora, doc. Ciesielska-Borkowska prowadziła zajęcia z literatury i języka hiszpańskiego oraz innych literatur romańskich. Ze względu na szeroki program studiów i profil badawczy, Studium Języka i Literatury Francuskiej zostało przemianowane na Zakład Filologii Romańskiej.

Na początku lat 50-tych warunki polityczne spowodowały zawieszenie działalności uniwersyteckich kierunków neofilologicznych. Także w Łodzi, mimo starań profesora Kielskiego, nie zezwolono na rekrutację w roku 1951/52. Nie zabroniono jednak działalności naukowej. Profesor Kielski pozostał kierownikiem Zakładu do przejścia na emeryturę w roku 1960, a jego asystentem był mgr Kazimierz Kupisz zatrudniony od 1 września 1956 roku. Po odejściu prof. Kielskiego kuratorem Zakładu została mianowana prof. Stefania Skwarczyńska. Zakład został włączony do Katedry Teorii Literatury i znalazł siedzibę przy ul. Matejki 34/38.

W roku 1962 mgr Kazimierz Kupisz uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie Łódzkim, a w 1968 roku, stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. 1 marca 1970 roku docent K. Kupisz został mianowany kierownikiem Zakładu Filologii Romańskiej.

W roku akademickim 1971/72 wznowiono rekrutację na kierunku filologia romańska. Zakład otrzymał nową siedzibę przy ul. Piramowicza 6, gdzie pozostał do 1991 roku. W 1973 roku Zakład stał się samodzielną jednostką administracyjną Wydziału Filologicznego UŁ jako Katedra Filologii Romańskiej. Pierwszymi pracownikami byli lektorzy francuscy: Lucien Lasnier i Jean-Paul Ferry, asystentki: mgr Ewa Janiszewska-Kozłowska i mgr Agnieszka Geiger oraz starszy wykładowca mgr Jadwiga Kowalska. W roku 1973 rozpoczęła pracę w Katedrze dr Władysława Roszczynowa, specjalistka nauczania języka francuskiego jako języka obcego, dzięki czemu studenci mogli wybierać między seminarium magisterskim literackim i metodycznym.

Dwudziestoletni okres pracy Katedry pod kierownictwem profesora Kupisza to rozwój działalności naukowej i kształcenie nowej kadry. Nawiązano kontakty z uniwersytetami we Włoszech (Macerata) i we Francji (Université Lyon II). W ramach współpracy między Katedrą Filologii Romańskiej i Département des Langues et Civilsations à Lyon II, od 1980 r., początkowo co dwa, a obecnie co trzy lata odbywają sie wspólne konferencje poświęcone badaniom literackim. W roku 1979 miała miejsce pierwsza w Katedrze obrona pracy doktorskiej mgr Ewy Janiszewskiej-Kozłowskiej.

W roku 1991 prof. Kupisz odszedł na emeryturę a kierownikiem Katedry został prof. Józef Sypnicki. W tym samym roku zmieniła się siedziba Katedry, która do października 2014 roku mieściła się przy ul. Sienkiewicza 21. Nowy kierownik wprowadził zmiany strukturalne i programowe: wyodrębniono trzy zakłady odpowiadające trzem specjalnościom: Zakład Literatur Romańskich, Zakład Języków Romańskich i Zakład Dydaktyki Języków. Kolejna reorganizacja nastąpiła w 1995 roku – powołano wtedy Zakład Języków Iberoromańskich, którego kierownikiem został doc. dr hab. Wiaczesław Nowikow.

W roku 1995 dr Mieczysław Gajos uzyskał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, rok później został kolejnym kierownikiem Katedry. Funkcję tę pełnił do października 2008 roku. Na jego wniosek zatwierdzono nowy program studiów poszerzony o specjalność traduktologii. Zakład Traduktologii powstał w 1998 roku. Od roku 2008 uruchomiono nową specjalność studiów w KFR – filologia romańska z językiem angielskim.

Z początkiem roku akademickiego 2007/2008, Zakład Języków Iberoromańskich wyodrębnił się z Katedry Filologii Romańskiej i został przekształcony w odrębną Katedrę Filologii Hiszpańskiej.

Od 1 października 2008 kolejnym kierownikiem Katedry Filologii Romańskiej została prof. dr hab. Alicja Kacprzak. Z początkiem roku 2011/2012 decyzją Rady Wydziału Filologicznego UŁ został powołany Zakład Italianistyki UŁ. Jest on powiązany z Katedrą Filologii Romańskiej UŁ Kierownikiem Zakładu Italianistyki UŁ został prof. dr hab. Artur Gałkowski. Po reorganizacji, dzięki połączeniu Zakładu Językoznawstwa i Zakładu Traduktologii powstał Zakład Językoznawstwa Romańskiego i Traduktologii, którym kieruje prof. Alicja Kacprzak. Zakładem Literaturoznawstwa Francuskiego kieruje prof. Witold Pietrzak, a Zakładem Językoznawstwa Stosowanego i Glottodydaktyki – prof. Mieczysław Gajos.

W roku 2011 w KFR uruchomione zostały italianistyczne studia licencjackie, a od 2014 studia magisterskie. We współpracy z innymi jednostkami, wprowadzono kolejne specjalności studiów, takie jak dziennikarstwo z językiem i kulturą francuską oraz lingwistyka dla biznesu z językiem francuskim i włoskim; współprowadzone są studia filologii angielskiej z językiem francuskim.

W roku akademickim 2014/2015 Katedra Filologii Romańskiej przeniosła się do nowej siedziby całego Wydziału Filologicznego, która mieści się przy ul. Pomorskiej 171/173.

W roku akademickim 2016/2017 z dniem 1 października, Katedra Filologii Romańskiej została decyzją Rektora Uniwersytetu Łódzkiego z dnia 10. 05.2016 roku przekształcona w kierunkowy Instytut Romanistyki (IRUŁ). W ramach Instytutu utworzono pięć Zakładów: Zakład Italianistyki, Zakład Językoznawstwa Romańskiego, Zakład Językoznawstwa Stosowanego i Dydaktyki Języków Romańskich, Zakład Literaturoznawstwa Romańskiego oraz Zakład Traduktologii Języków Romańskich. Dyrektorem Instytutu zostala Pani Profesor Anita Staroń.